Dnia 22 stycznia 2025 r. Sąd Okręgowy w Suwałkach wydał pierwszy w Polsce prawomocny wyrok, w którym uznał, że umowy kredytu i pożyczki oparte na wskaźniku WIBOR są nieważne. Sprawa o sygn. akt I C 332/24 to kamień milowy w batalii sądowej prowadzonej przez kredytobiorców złotowych – do tej pory tego typu rozstrzygnięcia były zarezerwowane głównie dla spraw frankowych.
Wyrok, choć jeszcze nieprawomocny, może zapoczątkować nową linię orzeczniczą, której konsekwencje będą odczuwalne na rynku kredytów złotowych przez lata. Klienci – reprezentowani przez r.pr. Beatę Strzyżowską – uzyskali ustalenie nieistnienia stosunku prawnego z uwagi na nieważność obu umów, a także zwrot środków wraz z odsetkami i kosztami procesu.
Dlaczego WIBOR został zakwestionowany?
Sąd w uzasadnieniu ustnym i pisemnym szeroko odniósł się do kwestii klauzul abuzywnych oraz braku obowiązku informacyjnego po stronie banku. W ocenie sądu:
- kredytobiorcy nie zostali należycie poinformowani, czym jest WIBOR, kto go ustala i na jakich zasadach,
- pracownicy banku nie potrafili wyjaśnić podstaw działania wskaźnika,
- oświadczenia o ryzyku zmiennego oprocentowania miały charakter blankietowy,
- WIBOR, jako wskaźnik tworzony przez podmioty prywatne i niepodlegający w czasie zawarcia umowy żadnemu realnemu nadzorowi, nie spełniał standardów przejrzystości i rzetelności.
Sąd wprost przyznał, że wskaźnik WIBOR był i jest podatny na manipulacje, a jego konstrukcja nie była zrozumiała ani dostępna dla przeciętnego konsumenta.
Totalne uzasadnienie i powołanie się na dorobek TSUE
W pisemnym uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy w Suwałkach przeanalizował kilkadziesiąt orzeczeń – w tym wyroki Trybunału Sprawiedliwości UE, Sądu Najwyższego, rozporządzenie BMR oraz dokumenty nadzorcze i etyczne (w tym Kodeks Etyki Bankowej i Rekomendację S). Ocenił także, że:
„Nie można uznać, by konsument – nieświadomy zasad fixingu WIBOR – miał realną szansę na dokonanie świadomego wyboru produktu finansowego.”
Sąd wskazał również na wieloletnie sygnały ostrzegawcze płynące z instytucji publicznych – NIK, KNF oraz środowiska akademickiego – które już od 2012 roku poddawały w wątpliwość przejrzystość i rzetelność wskaźnika WIBOR.
Konsekwencje dla banków i kredytobiorców
W przypadku utrzymania wyroku w mocy, konsekwencją będzie całkowita eliminacja umów zawartych z Getin Noble Bank S.A. (obecnie Velo Bank S.A.), a także rozliczenie stron na zasadzie zwrotu kapitału. Kredytobiorcy nie tylko zostali uwolnieni od obowiązku dalszej spłaty zobowiązania, ale także uzyskali zwrot nienależnie pobranych rat.
Jeśli linia ta się utrwali, kredytobiorcy złotowi mogą zyskać podobne prawa jak frankowicze – m.in. unieważnienie umowy, zwrot nadpłat lub odfrankowienie umowy poprzez wyeliminowanie wskaźnika WIBOR.
Co dalej?
Bank zapowiedział apelację, a termin jej wniesienia upływa 5 marca 2025 r. Eksperci rynku finansowego i prawniczego zgodnie przyznają, że sprawa ta ma potencjał systemowy. Jeśli kolejne sądy pójdą śladem Suwałk, możliwa będzie fala pozwów kredytobiorców złotowych – nie tylko przeciwko Velo Bankowi, ale także innym instytucjom stosującym mechanizm WIBOR.
Masz kredyt złotowy z WIBOR-em?
Skontaktuj się z naszą kancelarią – oferujemy analizę umowy, doradztwo i reprezentację procesową na każdym etapie sprawy.
